و از ائمه(عليهمالسلام) نقل شده که: «کمترين نوع مسواک اين است که با انگشت بر دندانهايت بکشي.»
بلکه در کشيدن به دندانها با يک مرتبه داخل کردن دست و سه بار دست بکشد کفايت ميکند.از امام باقر (عليهالسلام) نقل شده که: «مسواک کردن در سه بار ترک نشود,اگر چه به اين صورت باشد که يک مرتبه دست داخل دهان گردد ولو يک مرتبه به دندانها کشيده شود.»
و اين تعبيري رسا از مقدار توجه و اهميت ائمه(عليهمالسلام) به مسواک کردن ميباشد همانطوري که وحي شده است به آن فايدههاي بزرگ و اثر بخشي که براي مسواک است پس به درستي دست کشيدن با انگشتان, اگر چه تحقق دهنده تمام فوايد مسواک نيست, مگراينکه ميسور به خاطر معسور ترک گرديده نميشود (چيزي که آسان است به واسطه چيز سخت ترک نميشود) چون که دست کشيدن با انگشتان حداقل در تقويت و تحريک عضلات لثهها مفيد است, همانطوري که جرم بوجود آمده بر روي دندانها و لثهها را از بين ميبرد. همان جِرمي که از باقيمانده خوردنيها به وجود آمده که ممکن است به وجود آورنده بسياري از ميکروبها باشد و اين مسأله ذاتاً تفسير و توضيح ميدهد براي ما قول ائمه را که فرمودند: «ترک نکنيد مسواک را در سه بار اگر چه به اين صورت باشد که يک دفعه دست داخل دهان شود و سه مرتبه بر دندانها کشيده شود» چنانچه اين مسأله ظاهر است و مخفي نيست.
مسواک کردن با گلاب
بلي از جهت اينکه بوي دهان بهتر شود و دهان خوشبو گردد چون مسواک کردن باعث خوشبو شدن دهان هم ميشود, مييابيم که امام حسن (عليهالسلام) با گلاب مسواک ميکردند.
مسواک کردن در حمام
شايد يکي از اموري که احتياج به بيان کردن ندارد,اين است که مسواک کردن در حمام صحيح نيست, چون مسواک کردن عبارت است از نظافت کردن و بيرون کردن باقيماندهها از ميان آنها پس هنگامي که اين کار در هواي حمام که پر از ميکروب است انجام گيرد بعضي از ميکروبها به انسان سرايت ميکند و براي او ممکن نيست که به راحتي و به سهولت از دست اين ميکروبها خلاص شود, خصوصاً در آن جو حمام که هر چه از ميکروبها دسته دسته خارج ميشود در جاي آنها دسته ديگري وارد ميشود و جاي آنها را پر ميکند و در اينجا چيزي که مانع از رسيدن اين ميکروبها به مکانهاي حساس باشد وجود ندارد به خاطر اينکه در جو حمام ميکروبها مستقيماً اثر گذار هستند.
اما در خارج از حمام, بزاق موجود تا اندازهاي از نفوذ آنها به جاهاي حساس جلوگيري مينمايد چرا که در غير جو حمام ميکروب به مانع برخورد ميکند و به راحتي نميتواند نفوذ نمايد. افزون بر اين, بزاق همواره در تغيير است و هر چند اندکي از اين آلودگيها باقي بماند در نوبت دومي که مسواک زده ميشود اين ميکروبها زايل ميگردد, اما در مورد مسواک زدن در حمام, آب دهان و بزاق به مناطق و اطرافي که مسواک زده ميشود,نميرسد, بلکه به صورت باز باقي ميماند و به سرعت در معرض هلاکت قرار ميگيرد در حالي که جو حمام پر است از اين ميکروبها و زندگي اين ميکروبها در جو حمام بيشتر است.
روايتي که از امام صادق (عليهالسلام) نقل شده اين مطالب را براي ما تفسير ميکند که فرمودند: «بپرهيزيد از مسواک کردن در حمام چون که مسواک کردن در حمام موجب وباي دندانها ميشود.» وهم معناي اين روايت, روايات ديگري نيز نقل شده است.
اوقات مسواک کردن و مسواک کردن روزه دار
بديهي است که مسواک کردن هنگام وضو و نماز وهنگام خواب و سحرگاه و وقت برخاستن از خواب و هنگام طلوع خورشيد, مستحب است. اما روزهدار ميتواند هر موقعي از روز که بخواهد مسواک کند. و ميتواند در ا ول و آخر روز در ماه مبارک رمضان مسواک نمايد, لکن ترجيح ندارد براي روزهدار که با مسواک مرطوب مسواک نمايد. و شايد اين موضوع به خاطر اين باشد که شخص روزه دار به خاطر روزه بودنش به حرج وسختي نيفتد, درحالي که طمع دارد بر اينکه به مسواک کردن حتي در حال روزه اقدام شود و ما در اينجا اشاره ميکنيم به اينکه: زياد بودن ميکروبها در دهان منحصر در پوشانيدن زياديهاي طعام در دهان نيست, زيرا ممکن است اين زياديهاي طعام به دهان از طريق ارتباط با اجسام ديگري غير از طعام باشد, بلکه ممکن است از خود طعام باشد هنگامي که طعام به چيز ديگري آلوده باشد, چنانکه ممکن است از راه هواي دهان آلوده شود و آن آلودگي به ساير قسمتهاي بدن از راه تنفس برسد.
به خاطر همين, ميکروبهايي که در دهان در اجزا و انواع مختلف ميباشد, جا به جا ميشود و در اين جا به جايي و جزء جزء شدن ميکروبها هيچ عضوي در انسان مطلقاً شبيه دهان نيست و دهان مناسبترين اعضايي است که قابليت دريافت اين ميکروبها را دارد ودهان مکاني خوب براي رشد و نمو و زياد شدن ميکروبها ميباشد چون بزاق دهان که هميشه در دهان است – گرچه در حال سالم بودن بدن انسان باشد – ممکن است بسياري از انواع ميکروبها را به وجود بياورد.
اما در غير اين حالت بسياري از عوارض را درست کند, بلکه ممکن است غذا را براي ميکروبها درست کند و هنگامي که ملاحظه کرديم مقدار حساسيت اين عضو (دهان) نسبت به ساير اجزاي بدن انسان, ميشناسيم و پي ميبريم به سر اينکه اسلام تجويز کرده و اجازه داده که شخص روزه دار مسواک بکند و دعوت کرده در اوقات مختلفي که قبلاً ذکر شد, انسان مسواک کند.
اوقات مسواک کردن و مسواک کردن روزه دار
بديهي است که مسواک کردن هنگام وضو و نماز وهنگام خواب و سحرگاه و وقت برخاستن از خواب و هنگام طلوع خورشيد, مستحب است. اما روزهدار ميتواند هر موقعي از روز که بخواهد مسواک کند. و ميتواند در ا ول و آخر روز در ماه مبارک رمضان مسواک نمايد, لکن ترجيح ندارد براي روزهدار که با مسواک مرطوب مسواک نمايد. و شايد اين موضوع به خاطر اين باشد که شخص روزه دار به خاطر روزه بودنش به حرج وسختي نيفتد, درحالي که طمع دارد بر اينکه به مسواک کردن حتي در حال روزه اقدام شود و ما در اينجا اشاره ميکنيم به اينکه: زياد بودن ميکروبها در دهان منحصر در پوشانيدن زياديهاي طعام در دهان نيست, زيرا ممکن است اين زياديهاي طعام به دهان از طريق ارتباط با اجسام ديگري غير از طعام باشد, بلکه ممکن است از خود طعام باشد هنگامي که طعام به چيز ديگري آلوده باشد, چنانکه ممکن است از راه هواي دهان آلوده شود و آن آلودگي به ساير قسمتهاي بدن از راه تنفس برسد.
به خاطر همين, ميکروبهايي که در دهان در اجزا و انواع مختلف ميباشد, جا به جا ميشود و در اين جا به جايي و جزء جزء شدن ميکروبها هيچ عضوي در انسان مطلقاً شبيه دهان نيست و دهان مناسبترين اعضايي است که قابليت دريافت اين ميکروبها را دارد ودهان مکاني خوب براي رشد و نمو و زياد شدن ميکروبها ميباشد چون بزاق دهان که هميشه در دهان است – گرچه در حال سالم بودن بدن انسان باشد – ممکن است بسياري از انواع ميکروبها را به وجود بياورد.
اما در غير اين حالت بسياري از عوارض را درست کند, بلکه ممکن است غذا را براي ميکروبها درست کند و هنگامي که ملاحظه کرديم مقدار حساسيت اين عضو (دهان) نسبت به ساير اجزاي بدن انسان, ميشناسيم و پي ميبريم به سر اينکه اسلام تجويز کرده و اجازه داده که شخص روزه دار مسواک بکند و دعوت کرده در اوقات مختلفي که قبلاً ذکر شد, انسان مسواک کند.
مسواک کردن و آلودگيهاي خارجي
روايت شده از امام صادق (عليهالسلام) که فرمودند: «پيامبر اسلام (صلي الله عليه و آله) هرگاه نماز عشا را ميخواند, دستور ميدادند که اساب وضو و مسواکشان را نزدشان ميگذاشتند و رويش را ميپوشانيدند و قدري ميخوابيدند, سپس بر ميخاستند, نخست مسواک ميکردند و ...» .
وقبلا گذشت که حضرت امام رضا (عليهالسلام) در خراسان که بودند وقتي نمازصبح را ميخواند درمصلاي نمازش مينشست تا اينکه خورشيد طلوع ميکرد سپس همه مسواکها را در ظرفي قرار ميدادند و بعد هر يک از مسواک را برميداشتند و دندانشان را مسواک ميکردند و بعد برايشان کندر ميآوردند...».
اين روايتها منعکس ميکند که پيامبر (صلي الله عليه و آله) و امام (عليهالسلام) به محافظت کردن از مسواکها به واسطه اين باشد که در ظرفي جاي دهند يا روپوشي روي آن بيندازند و موقع نياز از آن استفاده کنند, تا اينکه مسواکها به هيچ نوعي از ميکروبها, آلوده نشوند, اگر چه آن ميکروبها از هوا باشد چه رسد به اينکه با چيز ديگري غير از هوا ارتباط پيدا کند و اين نهايت دقت در محافظت کردن در مورد سلامت بدن ميباشد. به خصوص وقتي ملاحظه ميکنيم که امام رضا (عليهالسلام) خودشان براي هر نمازي يک مسواک مخصوصي را قرار ميدادند به اين خاطر که باقي نماند در مسواک موقعي که از مسواک دردفعه دوم استفاده ميکردند هيچ اثري از رطوبتي که در نتيجه مسواک کردن قبلي مانده است, چون که رطوبت ممکن است سبب به وجود آمدن وزنده ماندن بعضي از ميکروبهايي شود که مربوط به رطوبت است.و رطوبتهاي باقيمانده در مسواک مانع از اين ميشود که موادي که در مسواک است در هلاک شدن ميکروبها کند.
خاصيت هاي مسواک
حضرت رسول(ص):جبرئيل آنقدر مرا امر به مسواک فرمود که گمان کردم بر امت من واجب خواهد کرد.
حضرت صادق (ع)فرمودند:در مسواک دوازده خصلت است:از سنت پيغمبران است،وپاککننده دهان است،و جلا دهنده چشم است،و موجب خوشنودي پروردگار است،وبلغم را دفع ميکند،وحافظه را زياد ميکند،و دندانها را سفيد ميکند،و حسنات را مضاعف ميگرداند،وپوست انداختن و پوست دندان را مي برد ،وبن دندان را محکم مي کند،واشتهاي طعام را زياد مي کند،و ملائکه به آن خشنود مي شوند.
«لِكُلِّ شَيْءٍ طَهُورٌ وَ طَهُورُ الْفَمِ السِّوَاك»براي هر چيزي پاک کنندهاي است و پاک کننده دهان مسواک است
نظرات شما عزیزان: